Tiêu chảy là một triệu chứng y khoa đặc trưng bởi việc đi phân lỏng, ướt và tần suất cao hơn bình thường. Khiến người bệnh mất nước, mất điện giải, với nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong. Việc thực hiện cách trị hiệu quả kịp thời sẽ giúp tình trạng của bệnh nhân nhanh chống được cải thiện, hạn chế được ảnh hưởng do tiêu chảy gây ra.

Tiêu chảy là tình trạng phổ biến và thường không nghiêm trọng, nhưng cần được theo dõi và điều trị kịp thời để tránh biến chứng.

Tiêu chảy là gì?

Tiêu chảy là tình trạng bệnh lý tiêu hoá thường gặp ở cả người lớn và trẻ em. Đặc trưng bởi tình trạng này là phân lỏng, thường xuyên và không thể kiểm soát được.

Nếu tiêu chảy kéo dài, gây mất nước, người bệnh cần được điều trị và bổ sung chất lỏng và điện giải kịp thời. Nếu tiêu chảy kéo dài, đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng, cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nguyên nhân bị tiêu chảy

Đây có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, chẳng hạn như:

1. Nhiễm trùng đường tiêu hóa (do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng)

Nguyên nhân này thường gặp do ăn uống, vệ sinh không đảm bảo. Do có chứa các vi khuẩn Escherichia coli (E. coli),Salmonella, từ phân động vật chứa vi khuẩn này lây nhiễm vào thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, bảo quản hoặc vệ sinh kém. Đặc biệt, khi ăn các món thực phẩm tươi sống chưa được chế biến, xử lý đúng cách như thịt, trứng, sữa chưa được nấu kỹ, nước từ các nguồn như giếng, suối chưa được xử lý sạch, nước máy, nước đóng chai được bảo quản không đảm bảo vệ sinh.

2. Ăn uống không đúng cách (ăn các thực phẩm gây dị ứng, độc hại)

Một số người có thể bị dị ứng với một số loại thực phẩm như hải sản, lạc, trứng, sữa,... gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa. Ăn phải thực phẩm nhiễm độc tố vi sinh vật (như độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum) cũng có thể dẫn đến ngộ độc thức ăn.

3. Không hấp thụ đường (tiêu chảy không do nhiễm trùng)

Nhiều người thường gặp tình trạng cơ thể không có khả năng dung nạp các loại đường như: Lactose, Glucose-Galactose, Fructose,… từ sữa, chế phẩm từ sữa, mật ong, trái cây,… Điều đó dẫn đến hiện tượng bị tiêu chảy kéo dài nếu ăn phải những thực phẩm này. Ngoài ra, cơ thể bị thiếu men Sucrase-isomaltase, Lactase… cũng là nguyên nhân gây ra bệnh ỉa chảy thường gặp.

4. Nhiễm độc thức ăn

Thức ăn ôi thiu, hết hạn sử dụng, chứa nhiều chất phụ gia, nhiễm độc, nhiễm khuẩn,… là nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm.

5. Rối loạn tiêu hóa (hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, colitis loét)

Hội chứng ruột kích thích (IBS) - nguyên nhân chưa rõ ràng, có thể liên quan đến stress, lối sống. Bệnh Crohn, Colitis loét - các bệnh viêm ruột mãn tính, nguyên nhân phức tạp.

6. Các tác dụng phụ của một số loại thuốc

Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc ngừa thai có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón.

7. Các vấn đề về đường tiêu hóa khác

 Rối loạn vận động của đường tiêu hóa (như bệnh Crohn), Nhiễm ký sinh trùng (như Giardia, Cryptosporidium), Rối loạn tiết của tuyến ức, tuyến yên ảnh hưởng đến tiêu hoá.

Phân loại tiêu chảy

1. Tiêu chảy cấp tính

Tiêu chảy kéo dài dưới 14 ngày, thường do nhiễm trùng đường tiêu hóa.

Nguyên nhân thường là do vi khuẩn (E. coli, Salmonella, Shigella), virus (Rotavirus, Norovirus) hoặc ký sinh trùng (Giardia, Cryptosporidium).

2. Tiêu chảy mạn tính

Tiêu chảy kéo dài trên 14 ngày.

Nguyên nhân có thể do bệnh lý đường tiêu hóa (viêm ruột, hội chứng ruột kích thích), tệ lạm dụng thuốc, ung thư đại trực tràng, etc.

3. Tiêu chảy do độc tố

Do nhiễm độc thực phẩm, như độc tố vi khuẩn, kim loại nặng, thuốc hay hóa chất.

4. Tiêu chảy do suy dinh dưỡng

Xảy ra ở trẻ em suy dinh dưỡng, thường kéo dài, khó kiểm soát.

5. Tiêu chảy do rối loạn chức năng

Do rối loạn chức năng đại tràng, như hội chứng ruột kích thích.

Biểu hiện của bệnh tiêu chảy

1. Ở người lớn

- Phân lỏng: Một trong những biểu hiện chính của tiêu chảy ở người lớn là phân lỏng, có thể có màu sáng hoặc màu xám, và thậm chí có thể có màu vàng hoặc xanh lá cây.

- Đại tiện nhiều lần: Người bị tiêu chảy thường có xu hướng đi tiểu nhiều lần trong ngày, thậm chí có thể lên đến 3-4 lần/ngày hoặc hơn.

- Cảm giác khó chịu và đau bụng: Tiêu chảy có thể đi kèm với cảm giác khó chịu và đau bụng, đặc biệt là trước khi đi tiểu.

- Mệt mỏi và suy giảm sức khỏe: Do mất nước và chất dinh dưỡng, người bị tiêu chảy có thể cảm thấy mệt mỏi và suy giảm sức khỏe.

- Buồn nôn và nôn mửa: Một số người bị tiêu chảy có thể có triệu chứng buồn nôn và nôn mửa.

- Sự mất cân đối điện giải: Tiêu chảy kéo dài có thể gây ra mất cân đối điện giải, dẫn đến triệu chứng như mất nước, mất muối và mất khoáng chất.

2. Ở trẻ em

- Phân lỏng, không nhão, đôi khi có bọt, màu sáng hoặc có mùi khác thường.

- Tần suất đi cầu tăng, có thể lên đến 10-12 lần/ngày.

- Phân thường có kích thước nhỏ hơn bình thường.

- Trẻ có thể bị mất nước do mất nhiều dịch qua phân lỏng, biểu hiện như khô miệng, mất nước da, ít nước tiểu.

- Trẻ ít ăn, thường xuyên buồn nôn và nôn.

- Trẻ có thể kèm theo sốt, đặc biệt trong trường hợp nhiễm trùng đường ruột.

- Trẻ có thể bị nhức đầu, ăn uống kém.

- Mất nước kéo dài có thể dẫn đến rối loạn điện giải như giảm natri, kali.

Phương pháp điều trị tiêu chảy tại nhà nhanh chống và đơn giản nhất

1. Bổ sung nước i-on kiềm cho cơ thể

Tiêu chảy kéo dài là nguyên nhân khiến cơ thể bị mất nước. 70% cơ thể là nước, cơ thể mất đi 20% nước có thể dẫn đến tử vong. Vì vậy, bị tiêu chảy đầu tiên nên quan trọng nhất là phải uống thật nhiều nước.

Đối với trẻ nhỏ còn đang bú mẹ hoàn toàn, mẹ nên cho trẻ bú nhiều hơn, bú theo nhu cầu và chia cữ bú trong ngày thành nhiều cữ bú nhỏ nhằm đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước, dưỡng chất và năng lượng. Tuy nhiên đối với người lớn nếu uống nước tinh khiết, nước lọc, nước khoáng bình thường là chưa đủ.  Theo PGS.TS Trần Hồng Côn - Khoa Hóa - ĐHQGHN Nước tinh khiết được coi là “nước chết” đối với cơ thể sống. Vì nước tinh khiết không có bất cứ vi chất hay thành phần khoáng chất nào, nên nếu chỉ uống nước tinh khiết, không uống bất cứ loại nước nào khác thì sẽ dẫn đến nguy cơ cơ thể sẽ trở nên suy kiệt vì thiếu khoáng chất và vi chất. Ngoài ra, các cụm phân nước kích thước 2.5 nanomet thẩm thấu chậm vào cơ thể khiến bệnh ngày càng nặng hơn nếu chưa bù đủ lượng nước đã mất.

Người bệnh nên dùng thêm một số loại nước giúp bù nước, bù khoáng Fujiwa giàu Hydrogen với cụm phân tử i-on có kích thước 0.5 nanomet nhỏ hơn gấp 3 lần nước bình thường giúp cơ thể thẩm thấu nhanh chống. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm  “Nước sống là nước giàu hydrogen, có khả năng loại bỏ các chất gây lão hóa, các gốc tự do. Loại nước này giàu khoáng chất như: Canxi,magie,Na,K.ở dạng ion, các khoáng chất sẽ có hoạt tính cao, dễ dàng hấp thu. Nhu cầu cơ thể của chúng ta lại cần tiếp nhận khoáng chất dưới dạng ion”, có tác dụng tích cực trong việc điều trị tiêu chảy hơn.

2. Ăn uống phù hợp

Ăn thức ăn dễ tiêu như cháo gạo, bánh mỳ trắng, khoai lang, chuối chín, gà nấu nhừ. Tránh các thức ăn chứa chất xơ, chất béo, đồ ăn cay, sữa. Ăn từng bữa nhỏ, nhiều bữa trong ngày.

3. Trà hoa cúc

Trà hoa cúc là một trong những cách khắc phục tiêu chảy một cách tự nhiên và hiệu quả. Với thành chứa tanin và nhiều vi khoáng chất cần thiết cho cơ thể, loại trà này có tác dụng cải thiện các triệu chứng của tiêu chảy, chống co thắt và thường được sử dụng trong phòng ngừa và điều trị viêm đường ruột.

4. Trà vỏ cam

Trà vỏ cam chứa nhiều tanin, pectin và các khoáng chất khác như magie, kẽm, vitamin A… có tác dụng giúp điều chỉnh nhu động ruột, cải thiện các vấn đề về rối loạn tiêu hóa. Do đó, khi bị tiêu chảy, bệnh nhân cũng có thể uống trà vỏ cam để cải thiện tình trạng này.

5. Lá ổi, búp ổi non

Lá ổi, búp ổi non chứa nhiều flavonoid loại quercetin có tác dụng hỗ trợ bài tiết acetylcholin trong ruột, kích thích cơ trơn ruột, từ đó giúp giảm nhẹ các cơn co thắt ruột, đau bụng do tiêu chảy gây ra. Hơn nữa, lá ổi có thành phần chứa tanin, có tác dụng giảm tiết dịch ruột, kháng khuẩn, giúp niêm mạc ruột săn chắc hơn.

6. Gừng tươi nướng

Trong đông y, gừng tươi nướng là một bài thuốc hỗ trợ điều trị hiệu quả các vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm, nôn ói, dị ứng thực phẩm. Tuy nhiên, đối với những người có bệnh nền về gan, sỏi mật, phụ nữ mang thai, sốt lưu ý không nên áp dụng cách này để điều trị tiêu chảy

7. Sử dụng thuốc chống tiêu chảy

Loperamide là thuốc chống tiêu chảy phổ biến, uống theo liều lượng ghi trên bao bì. Bismuth subsalicylate cũng có tác dụng chống tiêu chảy. Một số thảo dược như nghệ, quế, gừng cũng có thể được sử dụng.

8. Vệ sinh cá nhân

Vệ sinh vùng hậu môn bằng nước ấm sau mỗi lần đi tiêu. Sử dụng khăn giấy mềm, không dùng khăn lông. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng.

9. Theo dõi và tham khảo bác sĩ

Theo dõi tình trạng mất nước, rối loạn điện giải. Gọi bác sĩ nếu tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày, xuất hiện máu, sốt hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng khác.

Biến chứng tiêu chảy

1. Mất nước (dehydration):

Dấu hiệu: miệng khô, mắt trũng, ít tiểu, da lõm.

Xử lý: Uống nhiều nước bù nước và điện giải như nước giàu Hydrogen Fujiwa ,nước i-on kiềm Fujiwa, nước dừa, nước ép trái cây pha loãng.

2. Rối loạn điện giải:

Dấu hiệu: cơ yếu, lộn mắt, nhịp tim nhanh.

Xử lý: Bổ sung điện giải như canxi, kali, natri bằng các loại nước giàu Hydrogenn Fujiwa.

3. Nhiễm khuẩn:

Dấu hiệu: sốt, đau bụng, tiêu chảy nhiều lần.

Xử lý: Sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

4. Viêm ruột (colitis):

Dấu hiệu: đi tiêu lẫn máu, đau bụng, sốt.

Xử lý: Điều trị viêm ruột bằng thuốc chống viêm, kháng sinh.

5. Mất cân nặng:

Dấu hiệu: sụt cân nhanh, suy dinh dưỡng.

Xử lý: Uống các thức uống dinh dưỡng, ăn các thực phẩm dễ tiêu.

Cách phòng bệnh tiêu chảy

Dưới đây là một số cách phòng ngừa bệnh tiêu chảy hiệu quả:

1. Vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường sống

Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Sử dụng nguồn nước sạch, an toàn để ăn uống, nấu nướng. Giữ vệ sinh nhà ở, xử lý chất thải và rác đúng cách.

2. An toàn thực phẩm

Ăn thức ăn được nấu chín kỹ, tránh ăn thức ăn sống hoặc bán sống. Bảo quản thức ăn đúng cách, tránh để thức ăn ôi thiu. Rửa các loại rau, củ, quả trước khi ăn.

3. Tiêm các vắc-xin phòng bệnh

Tiêm vắc-xin phòng bệnh tiêu chảy như rotavirus, cholera trong trường hợp cần thiết. Tiêm vắc-xin ngừa bệnh lây qua đường tiêu hóa khác như thương hàn, viêm gan A.

4. Sử dụng thuốc phòng bệnh

Sử dụng các loại thuốc kháng sinh, probiotic, chất ức chế nhu động ruột khi cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ.

5. Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn các thực phẩm dễ tiêu, nhiều chất xơ như rau, trái cây. Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cơ thể. Áp dụng tốt các biện pháp phòng ngừa trên sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy và các biến chứng của nó.

Cách cầm bệnh tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, vùng trực tràng sẽ bị đau kèm triệu chứng ngứa, rát, đau, khó chịu sau khi đi vệ sinh. Trong trường hợp này, người bệnh hãy tắm nước ấm hoặc ngâm mình trong tắm sau đó lau khô những khu vực này bằng khăn mềm và sạch. Ngoài ra, người lớn cũng có thể sử dụng một số thuốc không kê đơn cho tình trạng nhẹ như Bismuth Subsalicylate, Loperamide dạng lỏng hoặc viên nén.

Đặc biệt, việc cung cấp đủ nước cho cơ thể là rất cần thiết. Người bệnh cần uống ít nhất 6 cốc nước mỗi ngày. Bên cạnh đó có thể chọn thêm đồ uống thay thế chất điện giải, soda không chứa caffein, nước luộc gà (không chất béo), trà với mật ong,… Thay vì uống trong bữa ăn, người bệnh nên uống giữa bữa để đem lại hiệu quả tốt hơn.

Để biết thêm về thông tin và đặt mua nước giàu Hydrogen Fujiwa, nước i-on kiềm Fujiwa bạn có thể liên hệ Fujiwa theo cách dưới đây: 

(Hotline): 0901 661 789 - 19006759

Web site đặt hàng: https://ionfujiwa.vn/san-pham-fujiwa-vietnam

Fanpage: https://www.facebook.com/ionkiem.fujiwa/

Website: ionfujiwa.vn

Email: info@ionfujiwa.vn

Văn phòng - 57A Trung Mỹ Tây 13, P. Trung Mỹ Tây, Q. 12, Tp. HCM

Trụ sở: Nhà Máy Fujiwa Vietnam - 286 Hồ Văn Tắng, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, TP.HCM